Trí nhớ ngắn hạn là gì? Cách rèn luyện trí nhớ ngắn hạn

Trí nhớ ngắn hạn là gì?

Trí nhớ ngắn hạn là khả năng lưu trữ và xử lý thông tin trong một miền kí ức tạm thời. Nó lưu giữ một lượng thông tin nhỏ và thời lượng lưu trữ thông tin rất ngắn, chỉ được tính bằng giây.

Một nghiên cứu của Đại học Stirling năm 2010 đã gợi ý về mối liên hệ giữa trí nhớ ngắn hạn (hoặc trí nhớ làm việc) và trầm cảm. Mức độ lưu giữ trí nhớ ngắn hạn càng thấp thì nguy cơ bị trầm cảm càng cao. Có từ 10 đến 15% người tham gia khảo sát, với trí nhớ làm việc kém nhất trong nghiên cứu có xu hướng nghiền ngẫm mọi thứ quá nhiều, dẫn đến nguy cơ trầm cảm.

Mặt khác, những người có trí nhớ làm việc tốt thì có thái độ lạc quan hơn, tự tin hơn, họ có nhiều khả năng để duy trì một cuộc sống hạnh phúc và thành công.

Đặc điểm của trí nhớ ngắn hạn

Trí nhớ ngắn hạn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của môi trường

Một nghiên cứu gần đây tại Đại học Michigan cho thấy rằng quá trình xử lý bộ nhớ ngắn hạn bị ảnh hưởng trực tiếp bởi môi trường xung quanh. Có thể hiểu đơn giản là, bạn sẽ ghi nhớ tốt hơn nếu môi trường xung quanh ít gây nhiễu cho não bộ, như tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt độ….Ví dụ, bạn sẽ dễ nắm bắt thông tin trong một môi trường yên tĩnh hơn thay vì môi trường ồn ào.

Trí nhớ ngắn hạn tồn tại trong thời gian rất ngắn

Trí nhớ ngắn hạn là những kí ức không được luyện tập hay duy trì thường xuyên, nên chúng chỉ tồn tại trong khoảng thời gian vài giây ( thường là 20 – 30 giây).

Một số thông tin có thể tồn tại trong tối đa thời gian là 60s, nhưng hầu hết những thông tin này khi được não bộ tiếp nhận nó sẽ nhanh chóng biến mất mà không lưu lại một chút kí ức nào.

Chẳng hạn, bạn thấy đồng nghiệp của mình đang bấm số điện thoại để liên hệ tới một phòng ban khác. Bạn có thể nhớ được số điện thoại này trong vài giây. Thế nhưng, lát sau bạn nhận ra rằng mình đã hoàn toàn quên dãy số này. Điều đó có nghĩa rằng, khi không được luyện tập hay thông tin không được lặp lại thường xuyên, thông tin sẽ nhanh chóng biến mất khỏi bộ nhớ ngắn hạn.

Tất nhiên, chúng ta có thể làm tăng thời lượng của những ký ức ngắn hạn lên một mức nào đó bằng một số kỹ thuật luyện tập, chẳng hạn như đọc thật to thông tin bạn nhận được hoặc lẩm nhẩm đọc lại nhiều lần. Mặc dù vậy, thông tin trong bộ nhớ ngắn hạn cũng rất dễ bị “nhiễu”. Bất kỳ thông tin mới nào khi đi vào bộ nhớ ngắn hạn sẽ nhanh chóng thay thế bất kỳ thông tin cũ tồn tại trước đó.

Trong khi nhiều ký ức ngắn hạn của chúng ta nhanh chóng bị lãng quên, việc tham dự thông tin này cho phép nó tiếp tục giai đoạn tiếp theo – trí nhớ dài hạn .

“Dung lượng lưu trữ thông tin” của bộ nhớ ngắn hạn rất hạn chế

Các nhà nghiên cứu cho rằng bộ nhớ ngắn hạn rất hạn chế, chỉ chứa được tối đa 7 ± 2 nội dung thông tin. Lượng thông tin có thể được lưu trữ trong bộ nhớ ngắn hạn có thể thay đổi. Các thông tin mới bạn ghi nhận liên tục vào bộ nhớ ngắn hạn sẽ thay thế cho các thông tin cũ.

Phân biệt bộ nhớ ngắn hạn và bộ nhớ làm việc

Bộ nhớ làm việc (còn gọi là bộ nhớ thao tác) là một hệ thống lưu trữ và quản lý thông tin cần thiết một cách tạm thời để thực hiện các nhiệm vụ nhận thức phức tạp như học tập, lý luận và hiểu. Bộ nhớ làm việc liên quan đến việc lựa chọn, khởi tạo và chấm dứt các chức năng xử lý thông tin như mã hóa, lưu trữ và truy xuất dữ liệu.

Ví dụ, khi ai đó hỏi bạn 50 – 20 bằng bao nhiêu, thì không cần suy nghĩ bạn tự có thể đưa ra đáp án là 30. Đó là trí nhớ làm việc.

Khi sếp của bạn yêu cầu bạn đặt đống tài liệu lên giá sách và giúp anh ấy đặt đôi giày vào tủ để giày, bạn không cần suy nghĩ cũng có thể đặt đúng những thứ được yêu cầu vào đúng vị trí của nó. Đó cũng là một ví dụ về trí nhớ làm việc.

Bộ nhớ làm việc đề cập đến các quy trình được sử dụng để tạm thời lưu trữ, sắp xếp và thao tác thông tin. Mặt khác, trí nhớ ngắn hạn chỉ đề cập đến việc lưu trữ thông tin trong bộ nhớ một cách tạm thời. Hai khái niệm này gần đây đã được nhiều nhà nghiên cứu “sáp nhập” và cùng quy về một khái niệm chung, đó là “trí nhớ ngắn hạn”.

Thuật ngữ bộ nhớ làm việc thường được sử dụng thay thế cho bộ nhớ ngắn hạn, mặc dù bộ nhớ làm việc về mặt kỹ thuật đề cập nhiều hơn đến toàn bộ khung lý thuyết của các cấu trúc và quy trình được sử dụng để lưu trữ và thao tác thông tin tạm thời, trong đó bộ nhớ ngắn hạn chỉ là một thành phần.

Phân biệt bộ nhớ ngắn hạn và bộ nhớ dài hạn

Để khái niệm hóa về bộ nhớ của con người, các nhà nghiên cứu về trí nhớ thường sử dụng một mô hình gồm có 3 thành tố cơ bản, bao gồm cảm giác, ngắn hạn và dài hạn. Mỗi một thành tố có thể được phân biệt dựa trên khả năng lưu trữ và thời lượng.

Trong khi bộ nhớ dài hạn dường như có khả năng lưu trữ thông tin không giới hạn, trong một miền kí ức rất dài, tính theo năm, tháng, thì bộ nhớ ngắn hạn tương đối hạn chế về thời lượng lưu trữ và số lượng thông tin được lưu trữ. Việc chia nhỏ thông tin thành các nhóm nhỏ giúp bạn dễ nhớ nhiều mục hơn trong một khoảng thời gian ngắn.

Theo các phân tích cho thấy não bộ xử lý thông tin giống như một máy tính. Trong mô hình này, đầu tiên, thông tin sẽ đi vào bộ nhớ ngắn hạn – sau đó một số thông tin được chuyển vào bộ nhớ dài hạn (một nơi lưu giữ kí ức với thời gian tương đối dài và ổn định, giống như các file được lưu giữ trong ổ cứng máy tính).

Bộ nhớ ngắn hạn là một bước đệm cần thiết cho giai đoạn ghi nhớ tiếp theo, đó là bộ nhớ dài hạn. Việc chuyển thông tin sang bộ nhớ dài hạn để lưu trữ lâu dài hơn có thể được cải thiện bằng cách lặp lại thông tin nhiều lần, hoặc gán cho thông tin một ý nghĩa đặc biệt nào đó để não bộ cảm thấy ấn tượng sâu sắc với thông tin này.

Phương pháp rèn luyện trí nhớ ngắn hạn

Tuy rằng, trí nhớ ngắn hạn chỉ mang tính chất tạm thời, nhưng nó rất quan trọng với tất cả chúng ta. Nếu như có ai đó đang nói chuyện với bạn, nhưng bạn thường xuyên phải đặt câu hỏi để yêu cầu họ nhắc lại thông tin thì có vẻ như trí nhớ ngắn hạn của bạn thực sự rất tồi.

Vậy làm sao để cải thiện trí nhớ ngắn hạn? Như đã đề cập ở phần trên, bạn có thể cải thiện bằng cách lặp lại thông tin nhiều lần hoặc gán cho thông tin đó một ý nghĩa thật sâu sắc, để tạo ấn tượng đủ sâu với não bộ của bạn.

Đơn giản thế này nhé.

Nếu bạn được mẹ yêu cầu tới siêu thị và mua một vài món đồ để chuẩn bị cho bữa tối, bạn có thể lẩm bẩm nhắc lại thực đơn đó nhiều lần để ghi nhớ. Nếu bạn muốn nhớ lâu hơn, hãy đọc to thay vì nhẩm trong miệng.

Cách thứ hai, bạn có thể tạo cho danh sách đồ dùng mẹ yêu cầu bạn mua một “ấn tượng sâu sắc”.  Chẳng hạn như là tạo ra một câu chuyện với các món đồ, như thế này:

“2 bạn bắp cải sang nhà bạn cà rốt chơi. Khi đang nấu ăn, 1 chai tương ớt khổng lồ 500ml nhảy vào phá đám, bắp cải và cà rốt rất hoảng sợ. Thật may, 1 anh chàng xúc xích đi qua, thấy cảnh đó, anh lao vào tấn công chai tương ớt khổng lồ, cuối cùng nó phải bỏ đi trong sự tức giận.”

Có thể bạn cảm thấy câu chuyện rất nhảm nhí và hài hước, nhưng chính sự kết nối giữa các thông tin riêng lẻ đã tạo ra ấn tượng trong não bộ, điều đó giúp bạn ghi nhớ tốt hơn. (Đây là ví dụ được dựa trên một phương pháp rèn luyện trí nhớ được gọi là Loci – xem chi tiết trong bài viết này)

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể cải thiện trí nhớ ngắn hạn một cách hiệu quả. Mỗi người có một mức độ rèn luyện khác nhau, nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như là sức khỏe, thể chất, môi trường xung quanh bạn.

Chắc chắn, có một vài điều bạn có thể làm để cải thiện trí nhớ ngắn hạn của mình, bằng hướng dẫn chung mà hầu như ai cũng biết đó là:

• Duy trì chất lượng giấc ngủ tốt hơn
• Giảm stress
• Có chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế tối đa đường và các chất béo bão hòa. (Xem thêm: Muốn “nhớ dai như đỉa” đừng quên bổ sung 9 loại thực phẩm sau trong thực đơn hằng ngày)
• Tập thể dục đều đặn

*** Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng tập thể dục cũng có thể giúp tăng trí nhớ ngắn hạn. Một thí nghiệm cho thấy tập thể dục trên máy chạy bộ ở chuột mắc bệnh Alzheimer đã dẫn đến sự cải thiện trí nhớ ngắn hạn bằng cách tăng sinh thần kinh , mang lại hy vọng cho các phương pháp mới giúp giảm bớt một số triệu chứng liên quan đến bệnh Alzheimer.

Tuy nhiên, nếu bạn thực sự muốn thấy những cải tiến mạnh mẽ, bạn cần học lại cách sử dụng bộ nhớ của mình, và áp dụng thêm một vài thủ thuật, như là:

• Nhai kẹo cao su khi học bài, làm việc (mặc dù trông bạn có vẻ không nghiêm túc lắm).
• Đưa mắt từ trái qua phải, từ bên này sang bên kia để kích thích não bộ
• Ngồi thiền
• Sử dụng font chữ lạ trong văn bản
• Giải trí bằng các game luyện trí não, tăng cường trí nhớ

Kết luận

Trí nhớ ngắn hạn đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành khả năng hoạt động của chúng ta với thế giới xung quanh, nhưng nó bị hạn chế cả về năng lực và thời lượng. Bệnh tật và chấn thương cũng có thể có ảnh hưởng đến khả năng lưu trữ những ký ức ngắn hạn cũng như chuyển chúng thành những ký ức dài hạn.

Bạn có thể sử dụng các kĩ thuật đã được nói ở trên để cải thiện trí nhớ ngắn hạn của mình, góp phần làm mờ ranh giới giữa những gì là ngắn hạn và những gì là dài hạn. Từ đó, nó sẽ giúp cải thiện đáng kể hiệu suất làm việc và học tập của của bạn.

Trích nguồn:

• https://human-memory.net/short-term-working-memory/
• https://www.verywellmind.com/what-is-short-term-memory-2795348

Modarlet 200mg - Modafinil

❎ Modafinil là loại thuốc tăng khả năng hoạt động của não bộ hợp pháp được FDA chấp nhận, giúp não độ của bạn sắc bén hơn, giải quyết công việc, học tập tốt hơn phổ biến nhất trên thế giới.

❎ Công dụng tăng cường trí nhớ, sự tập trung, sự sáng tạo, động lực làm việc, tăng cường khả năng ra quyết định hoặc khả năng điều hành ở những người dùng khỏe mạnh. Thuốc cũng giúp loại bỏ mệt mỏi tinh thần trong vài giờ.

❎ Modalert của Sun Pharma là Modafinil được tìm kiếm nhiều nhất, giá cả phải chăng nhất và chất lượng cao nhất trên thị trường.